CYCLADIC HEARTLAND

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης τη χαρακτήρισε κάποτε «το χειροποίητο νησί». Η Τήνος, με τους βουνίσιους, γρανιτένιους όγκους και τους ορμίσκους της, τις αναβαθμίδες, τα μαρμαροτεχνήματα, τους έξοχους περιστεριώνες και τα αμέτρητα ξωκλήσια της, μοιάζει με το αριστουργηματικό έργο ζωής κάποιου αόρατου, λαϊκού καλλιτέχνη – διόλου περίεργο το ότι το νησί «γέννησε» ή υιοθέτησε ζωγράφους, γλύπτες, ποιητές και διανοητές όπως τον Νικόλαο Γύζη, τον Νικηφόρο Λύτρα, τον Γιαννούλη Χαλεπά, τον Κώστα Τσόκλη, τον Νίκο Σκαλκώτα και τον Γιάννη Γαΐτη. Γνωστή κυρίως για το μεγάλο, ιερό προσκύνημα της Παναγιάς στο Ναό της Ευαγγελίστριας, στη Χώρα, που προσελκύει στο νησί περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως, η Τήνος αναπτύχθηκε πιο αργά από τα υπόλοιπα Κυκλαδονήσια. Αυτό είχε αποτέλεσμα να διατηρεί μέχρι σήμερα μια ασύλληπτης ομορφιάς ενδοχώρα, με περισσότερα από 40 κατοικημένα χωριά-ανοιχτά μουσεία λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Φυσικά, υπάρχουν και οι παραλίες της. Άλλες απόκρημνες και απρόσιτες, ανοιχτές στον βοριά, άλλες αμμουδερές, προφυλαγμένες από το μελτέμι: τα Κιόνια, δίπλα στον αρχαίο ναό του Ποσειδώνα, και ο πολυσύχναστος Άγιος Φωκάς, ο Άγιος Σώστης, η απόκοσμη Λιβάδα, η Παχιά Άμμος και η Μεγάλη Κολυμπήθρα που λατρεύουν οι surfers.

Για τους τακτικούς επισκέπτες της, όμως, η αληθινή Τήνος αποκαλύπτεται σ’ εκείνα τα μικρά ορεινά χωριουδάκια που ξασπρίζουν «κρεμασμένα» γύρω από τον γρανιτένιο όγκο του Εξωμβούργου ή Ξώμπουργου. Βρίσκεται στον μεσαιωνικό Τριπόταμο, που μοιάζει με κάστρο, με σπίτια τα οποία ενώνονται από στοές, καμάρες και δαιδαλώδη δρομάκια. Στα Δύο Χωριά με την πλατεία με τα τρεχούμενα νερά και στον Αρνάδο με την ιστορική Μονή Κεχροβουνίου. Ο Φαλατάδος φημίζεται για τη ρακή και τα πολλά πατητήρια του. Στον λόφο του Ξώμπουργου, στα 621μέτρα ύψος, υπήρχε κάποτε ένας ολόκληρος οικισμός, χτισμένος δίπλα στο πανίσχυρο ενετικό κάστρο της Αγίας Ελένης – το ψηλότερο του Αιγαίου. Στον Κουμάρο πρέπει κανείς να πάει για να δει το πέτρινο ανοιχτό θέατρο, 600 θέσεων, σχεδιασμένo από τον Κώστα Τσόκλη.

Στην καρδιά του νησιού, το χωριό Βωλάξ, το οποίο πήρε το όνομά του από τους τεράστιους, λείους, στρογγυλούς γρανιτόλιθους που είναι διάσπαρτοι σε ένα τοπίο απόκοσμο, σχεδόν σεληνιακό. Οι κάτοικοι του χωριού είναι εξαιρετικοί καλαθοπλέκτες, με μεγάλη παράδοση. Στα δύο «μαρμαροχώρια», την Καρδιανή και τα Υστέρνια, θα πάτε για τα εντυπωσιακά κυκλαδίτικα αρχοντικά με τις σκαλιστές διακοσμήσεις και τα μαρμάρινα υπέρθυρα στις εισόδους – και για το ωραιότερο ηλιοβασίλεμα σε όλο το Αιγαίο. Το χωριό Λουτρά φιλοξενεί την ιστορική Μονή και Σχολή των Ουρσουλινών, ενώ στον Ταραμπάδο θα δείτε μερικούς από τους πιο καλοδιατηρημένους περιστεριώνες· αυτά τα κομψοτεχνήματα από σχιστόλιθο με την περίτεχνη διακόσμηση, που είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί.

Ο Πύργος, τέλος, το κεφαλοχώρι και πατρίδα του Γιαννούλη Χαλεπά, φημίζεται για την ιδιαίτερη ομορφιά του, το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, που διηγείται την ιστορία των μεγάλων Τηνιακών μαστόρων, και τον αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας του.

____________________________________
TEXT : KALLIA KASTANI
PHOTOS : CHRISTOS DRAZOS