The Spirit of Architecture

Ο Δηµήτρης και ο Κωνσταντίνος διατηρούν ένα από τα πιο πρωτοποριακά αρχιτεκτονικά γραφεία της Αθήνας, το K-Studio. Τα σχέδιά τους «χαράζουν» σε Ελλάδα, Λονδίνο, Ισραήλ και Ταϊλάνδη έργα, όπου η µορφή ξεπερνά τη φαντασία. Το ξενοδοχείο Perianth στην Πλατεία Αγίας Ειρήνης, το εστιατόριο Barbouni του Costa Navarino, το νέο Zonar’s, δύο εστιατόρια του Four Seasons στη Βουλιαγµένη, οι Vora Villas στη Σαντορίνη, το ξενοδοχείο Dexamenes στην Κουρούτα, το νέο αεροδρόµιο της Μυκόνου... φέρουν τη δική τους υπογραφή.

Γιατί επιλέξατε την αρχιτεκτονική; Πλύση εγκεφάλου... Και σ’ εµένα και στον αδελφό µου. Πλύση εγκεφάλου από τους γονείς µας... Ο πατέρας µου είναι αρχιτέκτονας και η µητέρα µου σχεδιάστρια. Από παιδιά, πάντα, συµµετείχαµε στις συζητήσεις τους. Η αρχιτεκτονική δεν ήταν το πρώτο πράγµα που θέλαµε να κάνουµε... Το πρώτο πράγµα ήταν η κατασκευή.

Τι σας άρεσε στην κατασκευή; Η διαδικασία του «φτιάχνω», η διαδικασία του µαστορέµατος των υλικών, το craftsmanship... Το πώς µπορείς να κατασκευάσεις µία σύνθετη κλίµακα και να είναι και διαδραστική. Να έχει σχέση µε τον ήλιο, το φως, τον αέρα και µε τον άνθρωπο που θα το κατοικήσει.

Πότε καταλήξατε στο «θα γίνω αρχιτέκτονας»; Στα 15 µου, πήγα σε ένα πανεπιστήµιο και είπα ότι είµαι έτοιµος να σπουδάσω αρχιτέκτονας. Τότε µου απάντησαν: «Ναι, σε καταλαβαίνουµε, αλλά είσαι πολύ µικρός ακόµα...» (γέλια). Εγώ, πάλι, ένιωθα έτοιµος, ήµουν σίγουρος ότι αυτό ήθελα να κάνω.
Μα, πανεπιστήµιο στα δεκαπέντε σας; Ναι, πήγα συγκεκριµένα στο Λονδίνο... Παρόλο που ήµουν πολύ µικρός, µε δέχτηκαν, µου µίλησαν και ήταν πολύ ευγενικοί µαζί µου. Χάρηκαν για τον ενθουσιασµό µου, αλλά θα έπρεπε να περιµένω κάποια χρόνια. Μου είπαν πως θα είχε ενδιαφέρον να σκεφτώ όχι µόνο την κατασκευή αλλά και τη σπουδή της αρχιτεκτονικής.

Γυρίσατε άπρακτος; Όχι. Έµεινα για λίγο στο εργαστήρι που υπήρχε στο UCL της Bartlett. Κάποια στιγµή µου είπαν: «Εντάξει, αρκετά, πρέπει να φύγεις τώρα, γιατί είσαι µικρός» (γέλια).

Ήταν µια απογοήτευση για εσάς; Αντιθέτως, ένιωσα ότι ήµουν πάρα πολύ τυχερός. Το «χαστούκι» που έφαγα σε αυτήν την ηλικία, µου άνοιξε τα µάτια. Κατάλαβα ότι εκεί, αργότερα, θα πάω για να µάθω να σκέφτοµαι αρχιτεκτονικά. Πολύ σηµαντική διαπίστωση.

Άλλο «σκέφτοµαι» κι άλλο «κάνω»; Όταν λες «κάνω αρχιτεκτονική», µιλάς για την κατασκευή ενός κτιρίου, ενός δωµατίου, ενός χώρου. Το «σκέφτοµαι αρχιτεκτονικά» έχει να κάνει µε µία µεθοδολογία ανάλυσης, που σκοπό έχει την κατανόηση κάποιων σύνθετων παραµέτρων µε στόχο την εξεύρεση και τη διατύπωση λύσεων.

Πώς ξεκινήσατε; Ήµουν µόλις 22 ετών, όταν ο φίλος και ιδιοκτήτης του Moda Bagno-Interni, Αλέξανδρος Βαρβέρης, µου είπε: «Ξέρεις, κάνουµε ένα νέο εστιατόριο στη Θεσσαλονίκη. Τι λες, θέλεις να το σχεδιάσεις;». Είπα αυτοµάτως: «Ναι, βέβαια, γιατί όχι;»... Σίγουρα, υπήρχε µία αλαζονεία... Δεν είχα συνειδητοποιήσει τι σηµαίνει το να πας να κάνεις ένα έργο, το οποίο έχει τόσες παραµέτρους, τόσα high expectations στον πραγµατικό κόσµο. Για καλή µου τύχη, τόσο η οµάδα του Moda Bagno-Interni όσο και η Paola Navone, η σχεδιάστρια που έκανε τον εσωτερικό χώρο, µε βοήθησαν πάρα πολύ. Η Paola Navone για µένα ήταν σχολείο... Ο δεύτερος ουσιαστικός µέντοράς µου ήταν ο Will Alsop. Δούλεψα στο γραφείο του για έναν χρόνο, κάτι που µε βοήθησε πάρα πολύ.

Οι επιρροές ή οι επιλογές παίζουν τον πιο καθοριστικό ρόλο στη ζωή µας; Πολύ καλή ερώτηση. Νοµίζω πως αυτό που µας καθορίζει είναι οι επιλογές µας. Ζούµε, άλλωστε, σε µία εποχή µε απίστευτα πολλές επιρροές. Ο επιλογέας που διαθέτουµε, είναι η δύναµή µας.

Μόνο γκρεµίζοντας κάτι άσχηµο, οικοδοµούµε την οµορφιά; Προσωπικά, βρίσκω οµορφιά στα πάντα.
Ακόµα και στην ασχήµια; Αν κάτι δεν µου αρέσει, είναι ό,τι δεν έχει µέσα του αγάπη. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να θεωρώ ότι δεν έχει τη δυνατότητα να εµπεριέχει κάποια οµορφιά.

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον έργο που έχετε κάνει µέχρι σήµερα; Ένα έργο που κάναµε και θεωρώ εξαιρετικά σηµαντικό και ενδιαφέρον είναι οι «Dexamenes». Πρόκειται για ένα εργοστάσιο πάνω στην παραλία της Κουρούτας, που για περίπου έναν αιώνα ήταν εγκαταλελειµµένο. Ήταν και είναι ένας κτιριακός όγκος από µπετόν επάνω, ακριβώς, σε µία πανέµορφη παραλία και πολλοί θα έλεγαν, βλέποντάς το: «Μα, αυτό το πράγµα είναι τόσο άσχηµο». Και ο πελάτης µας –µάλλον, ο πατέρας του πελάτη µας– ουσιαστικά, όταν αγόρασε αυτό το κοµµάτι, το έκανε σκοπεύοντας να το γκρεµίσει και να φτιάξει ένα ξενοδοχείο στη θέση του. Αυτό το ίδιο κτίσµα, που δηµιουργούσε αποστροφή όλα αυτά τα χρόνια, αποτέλεσε για εµάς ένα πολύ ενδιαφέρον contrast. Κι έτσι αναλάβαµε να δηµιουργήσουµε µια νέα οµορφιά από την ασχήµια.

Μια καλή ιδέα µπορεί να κακοποιηθεί; Μια ιδέα που µπορεί να κακοποιηθεί, δεν είναι σωστή ιδέα... (γέλια).

Μπορεί να κάνει καλύτερο έναν άνθρωπο η σωστή αρχιτεκτονική; Ναι, σίγουρα. Και έναν άνθρωπο και έναν τόπο και µία επένδυση και πολλά άλλα. Από την άλλη, δεν σηµαίνει ότι θα λύσει τα προβλήµατα του κόσµου, αν γίνεται µόνο για την αρχιτεκτονική.

Τα υλικά είναι φως για τον αρχιτέκτονα; Σαφέστατα ναι. Όπως επίσης το φως και ο αέρας είναι υλικά... Ένα από τα έργα µας στο Costa Navarino είναι η οροφή του εστιατορίου Barbouni. Σε αυτό το έργο µας, είχαµε την απίστευτη ευκαιρία να χρησιµοποιήσουµε τον αέρα σαν υλικό. Θέλαµε να κάνουµε tuning µε το δυναµικό τοπίο. Έτσι, σχεδιάσαµε την κινούµενη αυτή οροφή...

Θα αναλαµβάνατε να σχεδιάσετε µια φυλακή; Νοµίζω ότι θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο Will Alsop σχεδίασε µία φυλακή. Ήταν µία φυλακή που προσπαθούσε να ετοιµάσει τον έγκλειστο για τη στιγµή που θα ξανάβγαινε έξω. Η φυλακή ως µεταβατικό στάδιο. Το ζήτηµα είναι πώς µπορεί µια φυλακή να είναι χώρος διδακτικός, να σε επηρεάσει θετικά.

Έναν χώρο πίστης θα σχεδιάζατε; Δεν είµαι θρήσκος, αλλά είµαι πνευµατικός άνθρωπος. Μ’ αρέσει πάρα πολύ να βρίσκοµαι µέσα σε χώρους προσευχής. Με προκαλούν οι χώροι που δηµιουργούν αυτήν την αίσθηση της ανύψωσης, αυτό το αίσθηµα, το µεγαλύτερο από σένα. Μ’ αρέσει πάρα πολύ να δίνω χώρο, χρόνο στον εαυτό µου για να σκέφτεται πράγµατα, τα οποία είναι πολύ µεγαλύτερα από εµάς, και να µπαίνουν in perspective. Θα ήθελα πολύ να δηµιουργήσω τέτοιους χώρους.

Μπορεί το υπόγειο να γίνει ρετιρέ και το ρετιρέ υπόγειο; Όχι, δεν γίνεται... Αλλά το υπόγειο έχει τόσο ενδιαφέρον όσο και η ταράτσα.

Μπορείς µε χαµηλό κόστος να δηµιουργήσεις καλή αρχιτεκτονική; Η καλή ιδέα είναι η σωστή ιδέα. Τα σωστά υλικά και οι σωστές παράµετροι οδηγούν στη σωστή ιδέα. Όπως και στη µαγειρική... Το καλό σούσι θέλει φρέσκο ψάρι. Αν δεν έχεις καλό ψάρι, µπορείς να κάνεις ένα πολύ ωραίο ινδικό, αλλά όχι σούσι (γέλια).

Υπάρχει ένα ανεκπλήρωτο αρχιτεκτονικό όνειρο; Να κάνω το σπίτι µου.