Η ιταλική αίγλη της Ρόδου μέσα από τα κτίριά της.

Από το 1916, οι Ιταλοί άρχισαν να επεμβαίνουν πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά στη Ρόδο, η οποία αποτελούσε έναν από τους αγαπημένους τους τόπους στην Ελλάδα, ικανό να υποδεχθεί την αισθητική και τους πολιτικούς τους σκοπούς. Επί Μουσολίνι, πάρθηκαν αποφάσεις αναπροσαρμογής του λιμανιού και διεύρυνσης του οδικού δικτύου, ενώ αποκαταστάθηκε η ύδρευση και οι αμυντικές κατασκευές του νησιού. Οι εντυπωσιακές αλλαγές, ωστόσο, έλαβαν χώρα το 1923, επί των ημερών του διπλωμάτη Μario Lago. Για την επαναφορά του λατινικού παρελθόντος των Βενετσιάνων και των Ιπποτών στο εξανατολισμένο λόγω Οθωμανών νησί των Δωδεκανήσων, καταρτίστηκε ένα σχέδιο δράσης που έμελλε να αλλάξει οριστικά την ιστορία του τόπου. Ουσιαστικά, οι Ιταλοί ήθελαν να καταστήσουν τη Ρόδο το κέντρο όλων των ιταλικών θεσμών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ως τότε, αντίστοιχα προνόμια κατείχαν πόλεις όπως η Σμύρνη και η Αλεξάνδρεια. Ο αρχιτέκτων Florestanο Di Fausto συνέταξε το σχέδιο της πόλης της Ρόδου, διαχωρίζοντάς τη βάσει των διάφορων εθνοτικών ομάδων της: μουσουλμάνοι δυτικά, Εβραίοι ανατολικά, Έλληνες στα Μαράσια. Η νέα ιταλική πόλη δημιουργήθηκε στη νοητή γραμμή από το Κάστρο μέχρι την οδό Πίνδου και το όρος του Αγίου Στεφάνου στο Μόντε Σμιθ, με κεντρικό άξονα τη σημερινή Λεωφόρο Ελευθερίας. Εδώ συγκεντρώνονται οι κεντρικές λειτουργίες και χτίζονται τα κύρια ιταλικά διοικητικά κτίρια, τα σχολεία, οι βίλες των αξιωματούχων και του κυβερνήτη.

Τα σημαντικά έργα του Di Fausto

Το Palazzo del Governatore (Νομαρχία), το Grande Albergo delle Rose (καζίνο), η Mercato Nuovo (Νέα Αγορά), το Circolo Italia (Ακταίον), η Cattedrale di San Giovanni (Καθεδρικός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου), η Banca d’Italia (Τράπεζα της Ελλάδος), το Casa del Fascio (δημαρχείο), το Palazzo di Giustizia (δικαστικό μέγαρο), το Caserma Regina (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και το Palazzo delle Poste (ταχυδρομείο).

Οι διάδοχοι αρχιτέκτονες

Ο Pietro Lombardi ξεκίνησε το κτίριο στις Πηγές της Καλλιθέας (Terme di Kalithea), το 1928, που ολοκληρώθηκε από τον Armando Bernabiti. Ο Rodolfo Petracco κατασκεύασε, με τη σειρά του, πλήθος κτιρίων, όπως στρατιωτικές και λαϊκές κατοικίες, αλλά και το μεγάλο σιντριβάνι στην Παλιά Πόλη, μεταξύ άλλων. Νεοκλασικισμός, μινιμαλισμός, γνήσια ρωμαϊκή λιτότητα παντρεύτηκαν και έδωσαν στα κτίρια και τους δρόμους της πόλης έναν αυθεντικό ιταλικό αέρα που οι επισκέπτες απολαμβάνουν μέχρι σήμερα. Η αναδόμηση αυτή εξυπηρέτησε την άνοδο της βιοτεχνίας και της βιομηχανίας στο νησί, την τακτοποίηση των πληθυσμών του, τη διευκόλυνση των κρατικών μηχανισμών. Οι Ιταλοί συντέλεσαν στον εκσυγχρονισμό της Ρόδου, φέρνοντάς τη σε μια νέα εποχή άνθησης και σταθερής τουριστικής έλξης.

TEXT : GEORGIA DRAKAKI | PHOTOS : YIORGIS YEROLYMBOS